بکلش یا لقی

به مقدار خطای قابل اندازه گیری سیستم در حین تغییر جهت حرکت محور backlash  گفته میشود.

در تئوری backlash به لقی بین پیچ و مهره گفته میشود. اما در عمل عوامل زیادی در مقدارbacklash دخالت دارند که مهمترین این عوامل عبارتند از:

1. لقی بین پیچ و مهره

2. در سیستم کوپل مستقیم مقدار بسیار ناچیزی خطا بعلت قابلیت انعطاف کوپلینگ به این خطا اضافه میگردد.

3. در سیستمی که موتور با تسمه به محور وصل باشد , مقدار بسیار بزرگی خطا بهbacklash اضافه میگردد که این خطا با سفت کردن تسمه کاهش می یابد. البته سفتی بیش از حد تسمه باعث فشار به موتور , افزایش مصرف برق و کاهش طول عمر ماشین خواهد بود. همچنین در این حالت امکان دارد از محور مربوطه صدای نویز شنیده شود.

4. اگر بلبرینگهای نگهدارنده ballscrew با فشار به هم وصل نباشند تحت فشار ساچمه های آن عقب و جلو میشوند و به این خطا اضافه میگردند. همانطوریکه میدانید حداقل در یک طرف میز از دو کونس بلبرینگ استفاده میشود که این بلبرینگها باید از نوع کلاس A بوده و خوب روی هم چفت شده باشند.

همانطوریکه انتظار میرود با افزایش بار یا افزایش فشار روی محور , خطای backlash در سه مورد آخر افزایش خواهد یافت. و برای کارهای دقیق باید کار را یکبار با خشن کاری و در نهایت با ظریف کاری به اتمام رساند.

1. کوپل مستقیم: این نوع کوپل از کمترین خطا برخودار است اما قیمت آن بالاست.

2. کوپل با تسمه: در این نوع کوپل محور را با تسمه به موتور وصل میکنند. که باعث میشود که :

a. طراحی آن ساده تر است.

b. با استفاده از پولی (pulley)  میتوان نسبت دور را تغییر داد .

i. کاهش تعداد دور با پولی باعث افزایش دقت هر گام موتور میشود.

ii. این کاهش سرعت موتور را پائین می آورد و گشتاور آنرا چند برابر میکند.

iii. از موتور بمراتب کوچکتری میتوان استفاده کرد. و استفاده از موتور کوچکتر موجب کاهش قیمت تمام شده ماشین میشود.

iv. عمر قسمت الکتریکی بالا میرود.

v. همچنین مصرف برق به شدت پائین میآید.

از کجا بدانیم یک محور backlash  دارد؟

اگر دیواره یک قطعه کار گرد بشکل زیر در آمد در محوری که این جابجائی رخ میدهد backlash وجود دارد.

البته این شکل در روی قطعه کار بصورت یک خط صاف از بالا به پائین و در دیواره استوانه ایجاد شده دیده میشود.

تا چه مقدار backlash قابل جبران است؟

پس از سفتی تسمه و اطمینان از محکم بودن همه پیچهای نگهدارنده بال اسکرو , حداکثر تا حدود 100umbacklash را میتوان با پارامترهای ماشین جبران کرد بالای این مقدار خطا قابل جبران با پارامترها نبوده و باید عیب پیدا شده و برطرف گردد. اگر این خطا در ماشین نو باشد کلا ماشین بدرد نمیخورد و نباید دنبال اشکال گشت.

 

اگر در هر بار اندازه گیری backlash اعداد متفاوتی را بدست میآورید و از سیستم اندازه گیری خود مطمئن هستید ballscrew ی شما خراب است و باید تعویض شود.
 

به خطای هر گام پیچ از مقدار گام اصلی خطای پیچ گفته میشود. پیچهای ballscrew پیچهای با دقت بالائی هستند اما در این پیچها نیز همه گامهای پیچ مثلا برای پیچ با گام 5mm دقیقا 5mm نیست و بین یک تا 10um گامها میتوانند با هم اختلاف داشته باشند. گام پیچ پارامترهای مجزائی نسبت به back lash دارد. و در زمان ساخت ماشین , تولید کننده های معتبر این خطا ها را با لیزر اندازه گرفته و در پارامترهای ماشین اعمال میکنند. و در زمان خرید دستگاه باید کلیه پارامتر های ماشین را backup  گرفت و در چند جا نگه داشت تا در زمان بروز مشکل آنها را به سیستم برگرداند.

 

1. ابتدا ماشین را به رفرنس بفرستید. چو عموما backlash بعد از رفرنس اعمال میشود.

2. مقدار backlash  را در پارامتر مربوطه صفر کنید.

3. از یک ساعت خیلی دقیق که به آن اطمینان دارید استفاده کنید.

4. ساعت را روی میز نصب کنید و سر آن را در سمتی از گلوئی که تمیز و صلب است قرار دهید.

5. میز را با هندویل به سمت درگیری ساعت پیش ببرید. و ساعت را حداقل 500um درگیر کنید.

6. هندویل را روی هزارم قرار داده و آرام حرکت دهید بطوریکه حرکت عقربه آنرا حس کنید.

7. حال با هندویل برگردید تا زمانیکه عقربه ساعت شما در جهت برعکس شروع به حرکت کند.

8. مقداری که با هندویل برگشتید و عقربه حرکت نکرد back lash شما خواهد بود.

9. آنرا در پارامتر مربوطه اعمال کنید.

10. برای اطمینان بیشتر این کار را چند بار انجام دهید.

11. با برنامه نویسی نیز میتوان back lash  را محاسبه کرد که در زیر برنامه های مختلف برای ماشین تراش و فرز آمده است.

نقل از fanuk.ir